Κι όμως έπρεπε να δω ένα κόλπο με τραπουλόχαρτα για να αντιληφθώ ότι ποτέ μας δεν επιλέγουμε αυτό που θέλουμε αλλά αυτό που άλλοι ορίζουν για εμάς.
Ένα καλά στημένο κόλπο το οποίο δίνει στον άνθρωπο το αίσθημα της ελευθερίας γιατί αυτό σημαίνει η λέξη επιλογή. Ελευθερία.
Ελευθερία να επιλέξεις μόνος σου αυτό που πιστεύεις ότι είναι καλύτερο για σένα.
Μέχρι εδώ δεν υπάρχει κάποιο πρόβλημα. όλα καλά σωστά; Λάθος! γιατί όταν οι επιλογές που υπάρχουν στο τραπέζι είναι δημιουργήματα αυτών που μας βάζουν να διαλέξουμε τότε δεν υπάρχει πραγματική επιλογή (ή ελευθερία), απλώς διαλέγουμε μία εκδοχή της μοναδικής επιλογής που έχουμε εκείνη τη στιγμή.
Ο ταχυδακτυλουργός ζήτησε από τους παρευρισκόμενους να διαλέξουν ένα χαρτί, αφήνοντας σε αυτούς την επιλογή. Όταν λοιπόν ο καθένας επέλεξε από μόνος του αυτό που ήθελε (η τουλάχιστον έτσι νόμιζε), ο ταχυδακτυλουργός τους αποκάλυψε με επιτυχία ποια φύλλα είχαν διαλέξει χωρίς να τα έχει δει. Το σχόλιο που έκανε όταν αποκάλυψε το κόλπο του ήταν “Σας έδωσα την ψευδαίσθηση της επιλογής”. Τους άφησε να διαλέξουν το φύλλο που ήθελε αυτός.
Διαλέγουμε που θα πάμε διακοπές αλλά υπάρχει αυτή η εμμονή ότι πρέπει να πάμε διακοπές έστω οικονομικά και ολιγοήμερα (ακόμα και αν χρειαστεί να δανειστούμε για να πάμε ή να στερηθούμε σημαντικότερα αγαθά μετά). Έτσι αγνοούμε την επιλογή του να μην πάμε και διαλέγουμε την εκδοχή που μας βολεύει καλύτερα. Η τηλεόραση μας βομβαρδίζει καθημερινά με την καταναλωτική της μανία και μας δίνει την ψευδαίσθηση της επιλογής του να αγοράζουμε συνεχώς πράγματα τα οποία πολύ πιθανόν να μην τα χρειαζόμαστε πραγματικά. Επιλέγουμε να ψηφίσουμε το κόμμα που θέλουμε αλλά η επιλογή της ψήφου είναι απλώς μια διαφορετική εκδοχή της μοναδικής επιλογής που έχουμε. Της πολιτικής.
Και άλλα πολλά παρόμοια παραδείγματα με τα οποία μπορεί να ταυτιστεί ο καθένας αν τα καλοσκεφτεί
Είναι γνωστό ότι η επιλογή βασίζεται πάντα στα δεδομένα που έχει ο καθένας (η να πω στα χαρτιά που έχει μπροστά του) αλλά όταν τα δεδομένα αυτά είναι συγκεκριμένα και μάλιστα παραγόμενα από τρίτους τότε δεν υπάρχει επιλογή η οποία συνεπάγεται ελευθερία, υπάρχει απλώς η μοναδική επιλογή σε κάποια παραλλαγή της.
Το να επιλέγουμε μας κάνει να νιώθουμε κυρίαρχοι του εαυτού μας, γεμάτοι πεποίθηση ολοκληρωνόμαστε όταν κάνουμε μία επιλογή, χωρίς όμως να αντιλαμβανόμαστε ότι την επιλογή την έχει κάνει για μας ήδη ο “ταχυδακτυλουργός”, είτε αυτός μεταφράζεται σε τηλεόραση, σχολείο, πολιτική, internet…
Από τον Γιώργο Χατζηγεωργίου για το Κάθε Μέρα
